Phân tích dân số và phát triển ở Việt Nam: Những khác biệt, bất bình đẳng và thách thức

Abstract

Từ số liệu Tổng điều tra Dân số và Nhà ở, bài viết phân tích những khác biệt, thách thức về dân số - phát triển mà Việt Nam phải đối mặt. Mức sống dân cư được cải thiện, song vùng nông thôn, miền núi vẫn yếu thế về sử dụng nước sạch, hố xí vệ sinh. Mức sinh thay thế đã đạt được, mức chết trẻ em thấp nhưng khác biệt giữa các vùng. Tỉnh có mức sinh, mức chết cao đồng thời là nơi tỷ lệ phụ nữ mù chữ cao, đặc biệt đồng bào dân tộc. Tỷ số giới tính khi sinh ở Việt Nam đã khá cao, đặc biệt ở nhóm mức sống cao. Tảo hôn ở miền núi còn nhiều. 43/63 tỉnh có cơ cấu dân số “vàng” nhưng bắt đầu già hoá nhanh, trong khi hệ thống an sinh xã hội chưa chuẩn bị ứng phó. Di cư nội địa ngày càng mạnh mẽ. Đông Nam Bộ là vùng duy nhất thu hút nhập cư. Bất bình đẳng trong giáo dục thu hẹp nhưng còn khoảng cách rộng giữa các dân tộc, vùng. “Gánh nặng” người khuyết tật không nhỏ do hậu quả từ chiến tranh.