Tác động của thể chế tới quá trình ra quyết định: Nghiên cứu tình huống ngân hàng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ vay vốn ở Mỹ và Việt Nam

Abstract

Bài viết này nghiên cứu các yếu tố thể chế tác động tới quá trình ra quyết định kinh doanh như thế nào. Nhóm tác giả đã tiến hành phỏng vấn sâu 26 lãnh đạo và cán bộ tín dụng ở Việt Nam và Mỹ. Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố thể chế có ảnh hưởng lớn tới tần suất sử dụng hai phương cách ra quyết định kinh doanh dựa trên lý trí (logic khách quan) và dựa trên phán xét (cảm nhận chủ quan). Ở các nước phát triển, sự sẵn có của các cơ sở dữ liệu liên quan cùng một hệ thống luật pháp chuẩn mực giúp cán bộ ngân hàng ra quyết định cho vay vốn dựa nhiều trên lý trí. Ngược lại, khi các yếu tố thể chế của kinh tế thị trường chưa đầy đủ và phát triển, cán bộ ngân hàng buộc phải dựa nhiều hơn vào cảm nhận và phán xét cá nhân để ra quyết định cho vay. Trong điều kiện này, những phán xét và cảm nhận chủ quan được sử dụng một cách chủ động trong quá trình ra quyết định. Các cán bộ ngân hàng Việt Nam đã sử dụng hai chiến lược - kiểm soát và học tập - để giảm thiểu những sai sót từ cảm nhận chủ quan của mình.